Viêm da thần kinh là một trong những bệnh lý da rất dai dẳng. Nó không những khó điều trị triệt để mà còn ảnh hưởng ít nhiều đến cuộc sống của người bệnh. Vậy thì bệnh lý này do nguyên nhân nào gây nên? Triệu chứng như thế nào? Cách điều trị ra sao? Tất cả sẽ được Bác sĩ Nguyễn Văn Huấn giải đáp qua bài viết sau đây.
1. Tổng quan về viêm da thần kinh – lichen simplex mạn tính
Viêm da thần kinh là một bệnh lý tại da bắt đầu với một mảng da ngứa. Càng gãi càng làm ngứa hơn. Chu kỳ ngứa – gãi này khiến vùng da bị ảnh hưởng trở nên ngày càng dày hơn và nổi gồ hơn. Người bệnh có thể xuất hiện một số nốt ngứa, điển hình là trên cổ, cổ tay, cẳng tay, chân hoặc vùng hậu môn.
Viêm da thần kinh còn được gọi là lichen simplex mạn tính. Nó không nguy hiểm đến tính mạng và không lây nhiễm. Tuy nhiên, cơn ngứa có thể dữ dội hoặc tái phát. Mức độ dữ dỗi đến nỗi có thể làm gián đoạn giấc ngủ, chức năng tình dục và chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Điều trị triệt để chu kỳ ngứa – gãi của lichen simplex mạn tính là một thách thức, và bệnh lý này thường là một tình trạng kéo dài suốt đời. Thành công của việc điều trị phụ thuộc vào việc người bệnh không muốn chà xát hoặc gãi vào các khu vực bị ảnh hưởng. Thuốc không kê đơn hoặc thuốc kê đơn có thể giúp giảm ngứa. Người bệnh cũng sẽ cần xác định và loại bỏ các yếu tố có thể làm trầm trọng thêm bệnh lý này.
2. Triệu chứng của bệnh
Các dấu hiệu và triệu chứng của viêm da thần kinh bao gồm:
- Một hoặc nhiều mảng da có cảm giác ngứa.
- Da dày lên hoặc có vảy trên các khu vực bị ảnh hưởng
- Mảng sàn hoặc mảng gồ ghề nổi lên có màu đỏ hoặc sẫm hơn phần còn lại của da.
- Các mảng ngứa có kích thước từ 3 cm x 6 cm đến 6 cm x 10 cm.
- Những mảng cũ có thể có màu trắng hoặc nhạt ở trung tâm, được bao quanh bởi các màu đậm hơn. Theo thời gian, có thể để lại sẹo.
Tình trạng này liên quan đến các khu vực người bệnh có thể tiếp cận để cào gãi. Chẳng hạn như đầu, cổ, cổ tay, cẳng tay, mắt cá chân, âm hộ, bìu hoặc hậu môn. Ngứa có thể rất dữ dội, thành từng cơn hoặc liên tục. Bạn có thể gãi theo thói quen và trong khi ngủ.
3. Nguyên nhân của lichen simplex mạn tính
Nguyên nhân của lichen simplex mạn tính hiện chưa được xác định rõ ràng. Sự cọ xát và gãi liên tục rất đặc trưng cho tình trạng này. Nó có thể bắt đầu bằng một thứ gì đó chỉ đơn giản là gây kích ứng da. Chẳng hạn như mặc quần áo chật chội hoặc vết cắn của côn trùng. Khi người bệnh chà xát hoặc gãi, nó sẽ trở nên ngứa hơn.
Hầu hết các trường hợp là càng gãi càng ngứa. Trong một số trường hợp, lichen simplex mạn tính có liên quan đến các bệnh lý da mãn tính. Chẳng hạn như khô da, bệnh chàm hoặc bệnh vẩy nến. Căng thẳng và lo lắng cũng có thể gây ngứa.
4. Những yếu tố nguy cơ của lichen simplex mạn tính
Một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến nguy cơ mắc bệnh viêm da thần kinh, bao gồm:
- Giới tính và tuổi của bạn. Phụ nữ có nhiều khả năng bị lichen simplex mạn tính hơn so với nam giới với tỷ lệ 2:1. Tình trạng này phổ biến nhất ở độ tuổi từ 30 đến 50.
- Các bệnh lý da khác. Những người có tiền sử cá nhân hoặc gia đình bị viêm da, chàm, vẩy nến hoặc các bệnh lý da tương tự có nhiều nguy cơ bị lichen simplex mạn tính hơn.
- Rối loạn lo âu. Lo lắng và căng thẳng có thể gây bệnh lý lichen simplex mạn tính.
Người ta ước tính rằng bệnh lichen simplex mạn tính xảy ra ở khoảng 12% dân số. Một số nghiên cứu gần đây đã gợi ý rằng những người có một số đặc điểm tính cách. Bao gồm kỹ năng xã hội kém, thiếu linh hoạt, có xu hướng sợ đau, phụ thuộc vào người khác,…có nhiều khả năng bị lichen simplex mạn tính. Tuy nhiên, các nghiên cứu khác không tìm thấy mối liên hệ nào giữa tính cách và tình trạng bệnh.
5. Biến chứng của lichen simplex mạn tính
Việc gãi liên tục có thể dẫn đến các vết thương, bội nhiễm da do vi khuẩn hoặc để lại vết sẹo vĩnh viễn và thay đổi màu da. Ngứa của lichen simplex mạn tính có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ, chức năng tình dục và chất lượng cuộc sống của người bệnh.
6. Lối sống và biện pháp khắc phục tại nhà
Các biện pháp tự chăm sóc này có thể giúp bạn kiểm soát bệnh lichen simplex mạn tính:
- Hạn chế tối đa chà xát và gãi. Cơn ngứa có thể dữ dội, nhưng tránh chà xát và gãi là chìa khóa để kiểm soát tình trạng của người bệnh và ngăn ngừa tái phát.
- Đắp gạc ướt và mát. Những chất này có thể làm dịu da và giảm ngứa.
- Thử dùng thuốc không kê đơn. Bôi kem chống ngứa hoặc kem dưỡng da lên vùng da bị ngứa. Kem hydrocortisone có thể tạm thời làm dịu cơn ngứa. Thuốc kháng histamine dạng uống, chẳng hạn như diphenhydramine có thể làm giảm ngứa dữ dội và giúp bạn ngủ ngon.
- Che khu vực bị ảnh hưởng. Băng hoặc băng gạc có thể giúp bảo vệ da và ngăn ngừa trầy xước. Những thứ này có thể đặc biệt hữu ích nếu bạn gãi trong khi ngủ.
- Cắt ngắn móng tay. Móng tay ngắn có thể ít gây tổn thương cho da hơn, đặc biệt nếu bạn có xu hướng gãi khi đang ngủ.
- Tắm nước ấm trong thời gian ngắn và dưỡng ẩm cho da.
- Tránh các tác nhân gây ra. Chú ý những gì có nguy cơ sẽ tái diễn và tránh nó. Ví dụ, tránh mặc quần áo gây kích ứng da, hạn chế căng thẳng tâm lý.
